တၢ်ဆဲးပှၤသးစၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ

တၢ်ဂ့ၢ်လၢတၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤအီၤလၢခံကတၢၢ် 04/19/2023

ကသံၣ်ဒီသဒၢအတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဒီး တၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤ

တၢ်ပျဲနဖိဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ COVID-19 တၢ်ဆါန့ၣ်-

• ကမၤစှၤလီၤဖိသၣ်အတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 အပတီၢ်လီၤ.
• ကမၤစှၤလီၤအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဆိးက့နးနးကျံးကျံး, ဖဲအဝဲသ့ၣ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 တၢ်ဆါဒၣ်လဲာ် န့ၣ်လီၤ.
• ကမၤစှၤလီၤတၢ်လိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီးမၤစှၤလီၤအဝဲသ့ၣ်အတၢ်သံတၢ်ပှၢ်လၢ COVID-19 အဃိလီၤ.
• ကမၤစၢၤတြီဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ် COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်ကလုာ်အဂၤတခါလီၤ.
• ပာ်ဖှိၣ်အီၤဆူ ပှၤတဝၢဖိနီၣ်ဂံၢ်အပူၤလၢ ဘၣ်တၢ်ဒီသဒၢဃာ်လၢ COVID-19 = အဃိမၤကီမၤခဲထီၣ်တၢ်ဆါလၢကရၤ လီၤသးအဂီၢ်လီၤ.
• မၤစှၤလီၤတၢ်မၤတံာ်တာ် လၢတၢ်မၤလိလံာ်လၢအနီၢ်ကစၢ်ဒီး တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဖၣ်ခီဖျိ တၢ်တြီဃာ် ပှၤတဝၢဖိတၢ်ရၤလီၤ COVID-19 န့ၣ်လီၤ.

တၢ်သံကွၢ်လၢဘၣ်တၢ်သံကွၢ်အီၤညီနုၢ်လၢမိၢ်ပၢ်ဒီးပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်တဖၣ်အဂီၢ်

ဘၣ်မနုၤအဃိယဘၣ်ဘၣ်ယိၣ်လၢယဖိကဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 လဲၣ်.

စးထီၣ်လၢတၢ်ဆါသတြိာ်ကဲထီၣ်သး ပှၤဖိသၣ်လၢကီၢ်အမဲရကၤပူၤအဂၤ 15 ကကွဲၢ်ဆူဖီခိၣ်ဘၣ်ဂာ်၀ဲဒၣ် COVID-19 တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤႋ COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ် အကလုာ်အသီတဖၣ်န့ၣ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါဒီး ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်ဖိသၣ်တဖၣ်အါ န့ၢ်ဒံး တၢ်ဆါဒူၣ်ထၢအခီၣ်ထံးတကလုာ်ဒီးပှၤသးစၢ်လၢဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ခီဖျိ COVID-19 တၢ်ဆါဃၢ်တကလုာ် အံၤအါကတၢၢ် န့ၣ်လီၤ.

COVID-19 န့ၣ်ညီနုၢ် ဒုးကဲထီၣ်တၢ်ဆါပနီၣ်အစၢ်တဖၣ်လၢဖိသၣ်တဖၣ်အပူၤ န့ၢ်ပှၤသးပှၢ်တဖၣ်သနာ်က့, ဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဆိးက့ထီၣ် သ့ဝဲဒံး, ဒီး ရၤလီၤတၢ်ဆါဆူ တံၤသကိးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢ နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢစှၤမ့တမ့ၢ် ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်လၢ ကျိၤကျဲအဂၤတဖၣ်လီၤ.

ဖိသၣ်တဖၣ်လၢဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 န့ၣ်အိၣ်ထီၣ်ဒီး “ကတီၢ်ယံာ် COVID-19” မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆါပနီၣ် အိၣ်တ့ၢ်ထီလၢတဘျီတခီၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ခိၣ်နူာ်သဘံၣ်သဘုၣ်, တၢ်ဘှံးသူၣ်တီၤသး, ခိၣ်ဆါနၢ်ဆါ, ခိၣ်မူၤနၢ်မူၤဒီး တၢ်သါထီၣ်သါလီၤတလၢတဖၣ်လီၤ. ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ် မ့ၢ်ကျိၤကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢကပာ်ဖိသၣ်တဖၣ် အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး ဘံၣ်ဘၢလီၤ.

ဖိသၣ်တဖၣ်လၢဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 န့ၣ် ကအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အါထီၣ် လၢ 2] Multisystem Inflammatory Syndrome (ထဲအဲကလံးကျိာ်) လီၤ. MIS-C မ့ၢ်ဝဲတၢ်အိၣ်သးတခါဖဲ နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤလီၤဆီတဖၣ်ကိၢ်လူး ညိးထီၣ်, ပၣ်ဃုာ်ဒီးသး, ပသိၣ်, ကလ့ၢ်, ခိၣ်နူာ်, ဖံးညၣ်, မဲာ်ချံ, မ့တမ့ၢ် ပှံာ်ကဖုက့ၢ်ဂီၤဒွဲတဖၣ်လီၤ. တၢ်တသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဒံးတၢ်လၢ အဒုးကဲထီၣ် MIS-C သနာ်က့, ဖိသၣ်အါဂၤလၢ MIS-C န့ၣ် အိၣ်ဒီး COVID-19 , မ့တမ့ၢ် အိၣ်ဘူးတ့ၢ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤလၢ အိၣ်ဒီး COVID-19 လီၤ. MIS-C န့ၣ်နးဝဲသ့, တုၤတၢ်သံတၢ်ပှၢ်, ဘၣ်ဆၣ် ဖိသၣ် အါတက့ၢ် လၢ ဘၣ်တၢ်ထံၣ်န့ၢ်အီၤလၢ တၢ်အိၣ်သးဒ်သိးအံၤတဖၣ်န့ၣ် ဂ့ၤထီၣ်လၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲကူစါယါဘျါအပူၤလီၤ.

ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်ပူၤဖျဲးဝဲဒီး အဂ့ၤတုၤလီၤတီၤလီၤလၢပှၤဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်ပကသ့ၣ်ညါအီၤဒ်လဲၣ်?

လၢနကရဲၣ်ကျဲၤလီၤတံၢ်လၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ်အပူၤဖျဲး၀ဲအဂီၢ်, Centers For Disease Control and Prevention (CDC, တၢ်ပၢဆှၢ၀ဲတၢ်ဆါဒီးတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအ၀ဲၤလီၢ်) မၤဆူၣ်ထီၣ်ဒီးမၤဒိၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်ထံကီၢ်အဂံၢ်အဘါလၢ အသမံသမိး၀ဲဒၣ်ကသံၣ်ဆဲးဒီသဒၢ အတၢ်ပူၤဖျဲးတိာ်ကျဲၤ. ဒ်အဆၢဖျါထီၣ်၀ဲအသိး, ပှၤလၢအမ့ၢ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢစဲးနီၣ်တဖၣ် အသမံသမိာ်၀ဲဒၣ်ဒီးထံၣ်န့ၢ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီ လၢအတထံၣ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်ဖဲပှၤမၤကွၢ်၀ဲဒၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအခါသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

Emergency Use Authorization (EUA, ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်စူးကါတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤ) န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.

EUA ဟ့ၣ်ခွဲး Food and Drug Administration (FDA, တၢ်အီၣ်တၢ်အီဒီးကသံၣ်ကသီတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤကရၢကရိ) လၢကပျဲ ပနံာ်တခါ ဒိးန့ၢ်အီၤသ့ဖဲ ကီၢ်စဲၣ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ တၢ်အိၣ်သးတခါ အကတီၢ်တချုး ကသံၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တ့ၢ်လံာ် ပျဲဟ့ၣ်ခွဲး အလၢအပှဲၤ တဘ့ၣ် န့ၣ်လီၤ. ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်စူးအါခွဲးယာ်တၢ်ပညိၣ်မ့ၢ်ဝဲလၢကမၤလီၤတံၢ် ပှၤကညီတဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ကသံၣ်ဒီသဒၢ မၤမူပှၤသးတဖၣ်, တချုးလၢ တၢ်ဂ့ၢ် ထၢဖှိၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအီၤလၢ ကတီၢ်ယံာ်တခါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. EUA လိၣ်ဘၣ်ဒံးဝဲ တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တၢ်မၤ ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ် တဖၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤ- လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိအဖီခိၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. EUA တခါလၢ်လၢ်လၢ Federal Food and Drug Administration (FDA, ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်အီၣ်ဒီးတၢ်အီကသံၣ်မူၤဘှိးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ) ဟ့ၣ်လီၤအီၤတဖၣ်န့ၣ် Centers for Disease Control and Prevention (တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဒီး တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ လီၢ်ခၢၣ်သးတဖၣ်) ဒီး Advisory Committee on Immunization Practices (တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါကျိၤကျဲတဖၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးကမံးတံာ်) သမံသမိးမၤလီၤတံၢ်အီၤဆူညါ န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်ဒီသဒၢတခါအိၣ်ဒီး FDA အတၢ်တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤစံးတၢ်န့ၣ်အခီပညီ မ့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

တၢ်တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤအဂီၢ်, FDA ကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ်တဖၣ် လၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဖး ယံာ်တကတီၢ်အပူၤလၢခွဲးယာ်လၢကစူးကါဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူ တၢ်အိၣ်သး တခါအဂီၢ် အမဲာ်ညါလီၤ. ကသံၣ်ဒီသဒၢတခါန့ၣ်ကဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်တူၢ်လိာ်အၢၣ်လီၤအလၢအပှဲၤအဂီၢ်, တၢ်ဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ်န့ၣ်ကဘၣ်ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ, တၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤ ဒီး တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ထုးထီၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအကံၢ်အစီလၢအထီန့ၣ်လီၤ. 
ခွဲးယာ်စူးကါလၢဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်အိၣ်သးတခါအဂီၢ် (EUA) ဟ့ၣ်ခွဲးဟ့ၣ်ယာ် FDA လၢ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ပနံာ်တခါဖဲဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်အိၣ်သးတခါလၢတၢ်ဘိးဘၣ်တဲဖျါဃာ်အဆၢကတီၢ်ဖဲ တချုး ကသံၣ်အံၤဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ပျဲလၢလၢပှဲၤပှဲၤ တဘ့ၣ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤ. တၢ်အံၤအတၢ်တိာ်ဒီး EUA န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲကမၤလီၤတံၢ် ပှၤကညီတဖၣ် ကဒိးန့ၣ်ဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢ အအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤအသးသမူတချုးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ်တဖၣ်တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးအီၤလၢ ကတီၢ်ယံာ်တခါအပူၤန့ၣ်ဘၣ်လီၤ. သနာ်က့, EUA လိၣ်ဘၣ်ဒံးဝဲလၢ ကကွၢ်ကဒါက့ၤကသံၣ်ကသီတၢ်မၤကွၢ် အဂ့ၢ်ထၢဖှိၣ်တဖၣ် ဘျဲးဘျဲးဘျီးဘျီး - ဖဲလၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိာ်ဖိတကတီၢ် အပူၤဒၣ်လဲာ်လီၤ. 

တၢ်နုာ်လီၤဆူ K-12 တီၤကၠိအဂီၢ်တၢ်လိၣ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ ဧါ.

Washington State Board of Health (၀ီၤၡ့ၣ်ထၢၤ ကီၢ်စဲၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ကမံးတံာ်), လၢတမ့ၢ် Department of Health (ဆူၣ်ချ့၀ဲၤကျိၤ) အိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢကဒုးအိၣ် ထီၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်လၢ ပှၤ ဖိသၣ်တဖၣ်လၢအိၣ်လၢ K-12 ကၠိတဖၣ်အပူၤအ ဂီၢ် Revised Code of Washington (RCW, တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ၀ၣ်ခၠံၣ်ထၢၣ်ကီၢစဲၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီ) 28A.210.140 န့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤအဂီၢ် ကၠိ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိသၣ် လၢအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလိၣ်ဘၣ် COVID-19 ကသံၣ် ဒီသဒၢတအိၣ်ဒံးဘၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ယလိၣ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအပှ့ၤဧါ.

တလိၣ်ဘၣ်. ယဖိကဒိးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအပှ့ၤတလီၤတဲာ်နီတမံၤဘၣ်လီၤ. ကီၢ်စၢဖှိၣ်အပဒိၣ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်နအိၣ်ဒီးပှၤပတီၢ်မုၢ် မ့တမ့ၢ် နီၢ်တဂၤအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤန့ၣ်ဒီး, ပှၤလၢအဆဲးန့ၢ်နၤကသံၣ်ဒီသဒၢအံၤကလိးကဒါက့ၤစ့လၢ တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်တအိၣ်ဒီး တၢ်အုၣ်ကီၤဒီး ကီၢ်စဲၣ်ပဒိၣ်ကဟ့ၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတခါလၢ ကဟ့ၣ် တၢ်အပှ့ၤဆူ ပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်လၢ ကမၤတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ နတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢလီၤ.

နတကြၢးလၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့လၢနတိၢ်ထၢၣ်ဒၣ်ဝဲဘၣ် မ့တမ့ၢ် ဒိးန့ၢ်စ့စးခိလၢပှၤမၤစၢၤတၢ်ဖိအအိၣ် လၢ တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢ အပှ့ၤ အဂီၢ်ဘၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဘၣ်ထွဲဒီးပှၤလၢအိၣ်ဒီးနီၢ်တဂၤတၢ်အုၣ်ကီၤ, အိၣ်ဒီး Apple Health (Medicaid), အိၣ်ဒီး Medicare, မ့တမ့ၢ် တအိၣ်ဒီးတၢ်အုၣ်ကီၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤ.

COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ အတၢ် တၢ်ဒိဘၣ် ညီနုၢ်တဖၣ်လၢဖိသၣ်တဖၣ်အပူၤမ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

ဖဲဖိသၣ်တဖၣ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢ COVID-19 န့ၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်န့ၣ် အါန့ၢ်ဒံး ကသံၣ်ဒီသဒၢ အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လီၤ.

ဒ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်အသိး, တၢ်ဒိဘၣ်ညီနုၢ်အအါကတၢၢ်မ့ၢ်ဝဲ စုဒုၣ်ညိး, တၢ်ဘှံး တၢ်တီၤ, ခိၣ်ဆါနၢ်ဆါ, ဒီး ညၣ်ထူၣ်ဆါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်အံၤညီနုၢ်မ့ၢ်တၢ်ဆါပနီၣ်လၢအစၢ်တဖၣ်လီၤ.

တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် (ထဲအဲကလံးကျိာ်) အပူၤ ဖိသၣ်အါတက့ၢ် ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဖဲတၢ်ဆဲးကသံၣ် ခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ အါန့ၢ်ဒံး တၢ်ဆဲးအခီၣ်ထံးတဘျီ လီၤ. တၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်န့ၣ် အတၢ်ဆါပနီၣ်ညီနုၢ်စၢ်ဝဲ တုၤဘၣ်ဒး, ဒီး ကဲထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံခံသီ, ဒီး အါတက့ၢ် ဟါမၢ်ကွံာ်ဝဲလၢ တသီတုၤခံသီအတီၢ်ပူၤလီၤ.

ကသံၣ်ဒီသဒၢအပူၤ တၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်တဖၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

တၢ်လၢအပၣ်ဃုာ်တဖၣ်လၢ mRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအညီနုၢ်ပၣ်ဃာ်လၢ ကသံၣ်ဒီ သဒၢ တခါအပူၤလီၤ. ကသံၣ်ဒီသဒၢအိၣ်ဒီး mRNA ကသံၣ်ဃါဃုာ်မၤတၢ် ဒီး တၢ်ဃါဃုာ်အဂၤတဖၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်အသိ, အံသၣ်, ဒီး အံသၣ်ဆၢတဖၣ်လၢ ကဒီသဒၢ တၢ်ဃါဃုာ်မၤတၢ်, ဒီးမၤစၢၤဝဲလၢတၢ်ကမၤသး ဂ့ၤထီၣ် လၢနီၢ်ခိအပူၤ, ဒီး မၤဘံၣ်မၤဘၢကသံၣ်ဒီသဒၢဖဲတၢ်ပာ်ကီၤဒီး တၢ်စိာ်ဆှၢအီၤအခါလီၤ .

MRNA ကသံၣ်ဒီသဒၢတ ပၣ်ဃုာ်ဒီး ပှၤကညီအစဲ(လ)တဖၣ် (ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်သီအစဲ(လ)တဖၣ်စ့ၢ်ကီး), COVID-19 တၢ်ဆါဃၣ်, ရၢးဘၢၣ်အထုး, တၢ်လၢပာ်ကီၤဃာ်တဖၣ်, မ့တမ့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအတၢ်ထွးထီၣ်တဖၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး ထိးညၣ်ပနံာ်တဖၣ်မ့တမ့ၢ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ အဃံအကွဲသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်န့ၣ်တၢ်တဒုးဒိၣ်ထီၣ်အီၤလၢတၢ်အဒံၣ်တဖၣ်အပူၤဘၣ်, ဒီး တပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်အဒံၣ်ပနံာ်နီတမံၤ အပူၤ ဘၣ်လီၤ.

ကွၢ် တၢ်သံကွၢ်စံးဆၢအံၤ, ပှာ်ယဲၤဘျးစဲကဘျံးပၤလၢ Children's Hospital of Philadelphia (ဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်) (ထဲအဲကလံးကျိာ်)လၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအါထီၣ်ဘၣ်ဃာ်တၢ်ဃါဃုာ်ပၣ်ဃုာ်တဖၣ်အဂ့ၢ်တက့ၢ်.

ယဖိကန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢပနံာ်မံၤမနုၤတမံၤလဲၣ်.

ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤန့ၣ်, Pfizer-BioNTech (Pfizer) ကသံၣ်ဆဲးဒီသဒၢဒီး Moderna COVID-19 ကသံၣ်ဆဲးဒီသဒၢတၢ်ဆါတဖၣ်အံၤ တၢ်ဟ့ၣ်စိ ဟ့ၣ်ကမီၤလၢကဆဲးန့ၢ်၀ဲဒၣ် ဖိသၣ်သးနံၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ် 6 လါဒီးအဖီခိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. Novavax ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ် ပှၤဒိးန့ၢ်အီၤသ့ လၢပှၤသးအိၣ် 12+ နံၣ် လၢ Emergency Use Authorization (EUA, တၢ်ဟ့ၣ်စိကမီၤလၢဂ့ၢ်ဂီၤတၢ်လိၣ်အဂီၢ်) အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ယဖိဆံးလိၢ်လၢကဆဲး၀ဲကသံၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်ကသံၣ်ဒီတဒၢတၢ်ဆါအဂံၢ်အဘါဧါ.

ပှၤလၢအသးနံၣ်အိၣ် 6 လါဒီးဆူအဖီခိၣ်ကိးဂၤဒဲး လၢအဆဲးဝံၤ မိၣ်နိၣ်ဘဲးလဲးကသံၣ်ဒီသဒၢမိၢ်ပှၢ် 2 ဘျီမ့တမ့ၢ် 3 ဘျီတဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဆဲး ဘၣ်ဘဲလဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအသီတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.

ယဖိကဘၣ်ဆဲးကသံၣ်ပှဲၤဘျီလဲၣ်ႋ

တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးအိၣ်လၢပှၤဖိသၣ်ခဲလၢာ်တဖၣ်ကဆဲးဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအစှၤကတၢၢ်ခံဘျီန့ၣ်လီၤႋ

• ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ် 6 လါတုၤ 4 နံၣ်တဖၣ် ဆဲး၀ဲ ဘၣ်ဘဲလဲး Pfizer ကသံၣ်ဒီသဒၢ 3 ဖျၢၣ် မ့တမ့ၢ် ဆဲး၀ဲ  ဘၣ်ဘဲလဲး Moderna ကသံၣ်ဒီသဒၢ 2 ဖျၢၣ်
• ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ် 5 နံၣ်တဖၣ် ဆဲး၀ဲ ဘၣ်ဘဲလဲး Pfizer ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖျၢၣ် မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ဘဲလဲး Moderna  ကသံၣ်ဒီသဒၢ 2 ဖျၢၣ်
• ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ် 6 နံၣ်ဒီးဆူအဖီခိၣ်တဖၣ် ဆဲး၀ဲ ဘၣ်ဘဲလဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတဖျၢၣ်

ဖိသၣ်လၢအသးနံၣ်အိၣ် 6 လါ+ လၢအနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢစၢ်ဖဲအဘၣ်ဘၣ် မ့တမ့ၢ်နးနးကျံးကျံးတဖၣ်န့ၣ် ဆဲး ဘၣ်ဘဲလဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအသီတဖျၢၣ် အစှၤကတၢၢ် 2 လါဖဲအဝဲသ့ၣ်ဆဲးအကသံၣ်ဒီသဒၢအကတၢၢ်တဖျၢၣ် ဝံၤအလီၢ်ခံ သ့န့ၣ်လီၤ.  ဝံသးစူၤဖးကွၢ် Centers for Disease Control and Preventions (CDC, တၢ်ပၢၤဃာ်ဒီးဒီသဒၢတၢ်ဆါလီၢ်ခၢၣ်သး ) အတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ် (ထဲအဲကလံးကျိာ်ဒီးစပ့ၣ်ကျိၥ်) လၢပှၤလၢအနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်. 

ယမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်ဘၣ်ဃးကသံၣ်ဒီသဒၢဒီး ယကြၢးကတိၤတၢ်ဒီး မတၤလဲၣ်.

ကတိၤတၢ်ဒီးနဖိအကသံၣ်သရၣ်မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်ကသီပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်လၢတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤသ့ အဂၤတဖၣ်, ကတိၤတၢ်ဒီး ပှၤတဝၢဆူၣ်ချ့ ပှၤမၤတၢ်တဖၣ်, မ့တမ့ၢ် ဖး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢ www.CovidVaccineWA.orgန့ၣ်တက့ၢ်.

ယဖိကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ် ယကဘၣ်လဲၤဆှၢယဖိဖဲလဲၣ်.

၀ၣ်ၡ့ၣ်တၢၣ်ကီၢ်စဲၣ် ဟ့ၣ်လီၤ၀ဲကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်လၢတၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤအီၤလၢပှၤဖိသၣ်သးနံၣ်တုၤ 18 နံၣ်အဂီၢ်တဘၣ်လၢာ်ဘူးလဲဘၣ် န့ၣ်လီၤႋ သံကွၢ်နဖိအကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆါဒၢးလဲၤညီနုၢ်ဘၣ်ဃး မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ် ဆဲးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢဧါ န့ၣ်တက့ၢ်.

ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢအပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တအိၣ်ဒံးဘၣ် ကိးလီတဲစိဆူ Help Me Grow WA ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူလီၤကျိၤ ဖဲ 1-800-322-2588 မ့တမ့ၢ် ကွၢ်ဖဲ ParentHelp123.org (အိၣ်လၢအဲကလံာ်ကျိာ်ဒီး စပဲနံးကျိာ်) လၢကဃုကွၢ်ဘၣ်ကသံၣ်သရၣ်တဂၤ ကသံၣ်ဒၢး မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်၀ီတၢ်အိၣ်ယၢၤအဂုၤဂၤတ ဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်ႋ တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအံၤတလၢာ်ဒီးအဘူးလဲဘၣ်ဒီးအိၣ်ဒီးတၢ် ကတိၤကျိာ်ထံတၢ်အတၢ်မၤစၢၤ န့ၣ်လီၤ.

နနုာ်လီၤကွၢ်စ့ၢ်ကီး VaccineLocator.doh.wa.gov သ့ဒီးစူးကါ၀ဲတၢ်ပှံၢ်ထံ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဒ်သိးနကထံၣ် ဘၣ်တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ လီၢ်ကျဲအမံၤစရီလၢအဘူးဒီးနၤတက့ၢ်.

ဖဲယဖိဆဲးဃာ် ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤ, အဒိ=ကသံၣ်ဒီသဒၢတိးကွ့ဒီး, မ့ၢ်ယဖိဒိးန့ၢ်ဘၣ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ ကသ့ဒံးဧါ.

မ့ၢ်. ယဖိဒိးန့ၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢတဘျီဃီဖဲအဝဲဒိးန့ၢ် ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ်အဆၢကတီၢ်လီၤ.

တလိၣ်လၢနကသ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ်နဖိ အကၠိတၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ (ထဲအဲကလံးကျိာ်) (မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤ လီၤလီၤဆီဆီလၢ COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢအဂီၢ်ဘၣ်. တၢ်သ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ် COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢ မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢခံတမံၤလၢ နကဆဲးန့ၢ်နဖိ ကသံၣ်ဒီသဒၢလၢအလိာ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

မ့ၢ်ယဖိလိၣ်ဆဲး COVID-19 ကသံၣ်ဒီသဒၢန့ၣ်လၢကထီၣ်ဘၣ် တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိသၣ်မ့တမ့ၢ် မုၢ်ဆါခီတၢ်မၤလိ (camps) အဂီၢ်န့ၣ်ဧါ.

Washington State Board of Health (ထဲအဲကလံးကျိာ်) ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကသံၣ်ဒီသဒၢမနုၤတဖၣ်က လိၣ်ဘၣ်လၢကၠိတဖၣ်ဒီး တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိသၣ်အဂီၢ် လဲၣ် န့ၣ်လီၤ. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤအဂီၢ် ကၠိ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိသၣ်လၢအတၢ်သိၣ်တၢ်သီလိၣ်ဘၣ် COVID-19 ကသံၣ် ဒီသဒၢတအိၣ်ဒံးဘၣ်လီၤ.

မုၢ်ဆါခီတၢ်မၤလိ (camps)တဖၣ်အဂီၢ်, သံကွၢ်သံဒိးကရၢကရိလၢ အရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်မၤလိ (camp)အံၤလၢကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး အဝဲသ့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်.