Mpox

 Giới Thiệu về mpox

mpox lây nhiễm như thế nào?

Việc lây nhiễm mpox yêu cầu có tiếp xúc gần với những người có triệu chứng. Các tương tác nhanh không liên quan đến tiếp xúc cơ thể và tương tác chăm sóc sức khỏe được thực hiện bằng cách sử dụng thiết bị bảo vệ thích hợp sẽ không có rủi ro lây nhiễm cao.

Vi-rút mpox có thể lây từ người sang người bằng cách:

• Tiếp xúc trực tiếp với da hoặc dịch trên cơ thể của người nhiễm (bao gồm cả việc quan hệ tình dục).
• Tiếp xúc với các đồ vật nhiễm vi-rút (chẳng hạn như giường hoặc quần áo).
• Các giọt bắn qua đường hô hấp khi tiếp xúc trực diện và trong thời gian dài.

Những người tiếp xúc với một ca được xác nhận là mpox sẽ lây nhiễm ngay khi họ phát triển các triệu chứng và tiếp tục lây cho đến khi vảy da bong tróc từ chỗ phát ban. Cần phải cách ly bệnh nhân mpox với người khác cho đến khi vảy da bong tróc hết.

Con người cũng có thể bị mpox khi tiếp xúc với động vật bị nhiễm.

Các triệu chứng là gì?

mpox có thể gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm sốt, đau đầu, sưng hạch bạch huyết, kèm theo phát ban xuất hiện trên khắp cơ thể. Một số người có thể không có bất kỳ triệu chứng nào trước khi bắt đầu phát ban. Trong đợt bùng phát gần đây, nhiều người bị nhiễm có các vết thương tổn ở bộ phận sinh dục hoặc vùng hậu môn. Một số người trước tiên cảm thấy đau ở vùng hậu môn, có hoặc không có các triệu chứng khác như sốt hay đau đầu.

Thông thường, các vết phát ban sẽ thành các mụn nổi trên da sau đó chứa đầy dịch. Vết phát ban sau cùng đóng vảy và rồi các vảy bị bong tróc. Thông thường, các vết phát ban chủ yếu ở mặt, cánh tay, chân và bàn tay. Tuy nhiên, nếu một người bị nhiễm trong khi quan hệ tình dục, vết phát ban sẽ chỉ xuất hiện ở bộ phận sinh dục hoặc vùng hậu môn.

Thời gian ủ bệnh (thời gian từ lúc phơi nhiễm đến khi bắt đầu có triệu chứng) đối với mpox thường là 7-14 ngày nhưng có thể từ 5-21 ngày.

Hầu hết mọi người sẽ hồi phục sau 2-4 tuần mặc dù các vết thương tổn có thể để lại sẹo. Căn bệnh này có thể trở nên nghiêm trọng, nhất là đối với những người suy giảm miễn dịch, trẻ em và phụ nữ mang thai.

Những người có các triệu chứng của mpox cần liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ chính của họ hoặc phòng khám. Trước khi tới thăm khám, họ cần thông báo với nhà cung cấp hoặc phòng khám rằng họ lo ngại về mpox và cho biết họ có thường xuyên tiếp xúc gần với người có các vết phát ban tương tự hay được chẩn đoán mắc mpox hay không. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.

Ai đang có nguy cơ mắc bệnh?

Bất kỳ ai cũng có thể bị lây nhiễm mpox nhưng có một số người sẽ có nguy cơ cao hơn. mpox chủ yếu lây lan qua tiếp xúc gần (da kề da). mpox cũng có thể lây lan qua giọt bắn đường hô hấp khi tiếp xúc trực diện trong thời gian dài những không lây lan trong không khí với khoảng cách xa. Các tương tác ngắn không liên quan đến tiếp xúc cơ thể và tương tác chăm sóc sức khỏe được thực hiện bằng cách sử dụng thiết bị bảo vệ thích hợp thường sẽ có rủi ro lây nhiễm thấp.

Bất kỳ ai hoạt động tình dục đều có nguy cơ mắc bệnh và nguy cơ tăng lên khi có nhiều bạn tình hơn.

Các yếu tố nguy cơ khác có thể bao gồm đi đến khu vực lây lan mpox; tiếp xúc gần, không phải quan hệ tình dục với người bị nhiễm; hoặc tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh. Để bảo vệ bản thân và người khác khỏi mpox hay các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, DOH khuyến nghị:

• Thực hiện quan hệ tình dục an toàn và có các biện pháp giảm thiểu tác hại chẳng hạn như giảm số bạn tình của quý vị. 
• Tránh quan hệ tình dục với những người có vết thương hở, vết lở loét hoặc phát ban.
• Tránh tiếp xúc với da của những người có vết thương hở, vết lở loét, phát ban hoặc bất kỳ người nào bị nhiễm mpox.

Cần phải làm gì để kiểm soát mpox tại tiểu bang Washington?

Việc kiểm soát dịch bệnh bùng phát là điều có thể. mpox hay lây lan qua sự tiếp xúc gần, tiếp xúc với da và ít có khả năng lây qua không khí.

• Chúng ta phải ngăn chặn lây lan từ người sang người cũng như đảm bảo ngăn chặn lây lan từ vật nuôi và động vật hoang dã.
• Cơ quan y tế công cộng sẽ giúp kiểm soát căn bệnh này bằng cách nhanh chóng xác định các ca nhiễm, cung cấp thông tin cho công chúng và giúp những người nhiễm bệnh biết phải làm gì.
• Tiêm vắc-xin cho những người đã phơi nhiễm với mpox và những người có nguy cơ lây nhiễm cao nhất là một chiến lược kiểm soát quan trọng khác.

Các cá nhân có thể giúp kiểm soát dịch bệnh bùng phát bằng cách theo dõi hướng dẫn ngăn chặn trên trang web này, và tiêm vắc-xin nếu nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ của quý vị chỉ định vắc-xin được đề xuất cho quý vị. 

Quý vị cần phải làm gì nếu bản thân bị phơi nhiễm mpox?

Nếu quý vị có tiếp xúc gần với người đã xác nhận hoặc có khả năng mắc mpox, hãy tiêm vắc-xin ngay lập tức để có thể ngăn chặn lây nhiễm. Việc tiếp xúc gần có thể bao gồm ở cùng nhau trong vài giờ, ôm, động chạm, hôn, nằm chung giường hoặc mặc chung quần áo.

Liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của quý vị hoặc sở y tế địa phương để biết thêm thông tin nếu quý vị bị phơi nhiễm. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.

Người dân cần phải làm gì nếu họ cho rằng bản thân bị mpox hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính với mpox?

Nếu quý vị có các vết phát ban mới hoặc không rõ nguyên nhân mà quý vị nghĩ rằng mình có thể đã tiếp xúc gần, tiếp xúc qua da với người nhiễm mpox trong vòng 21 ngày qua, hãy thông báo với nhà cung cấp y tế của quý vị hoặc phòng khám địa phương để xem liệu mình có cần phải xét nghiệm, tiêm vắc-xin hoặc nhận thuốc kháng vi-rút hay không. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.

Quý vị có thể lây lan mpox từ những triệu chứng ban đầu cho đến khi các vết phát ban khỏi hoàn toàn, quá trình này có thể diễn ra từ 2 đến 4 tuần. Để tránh khỏi bị lây nhiễm:

• Tự cách ly bản thân với những người khác và động vật (động vật có vú).
• Hạn chế gia đình, bạn bè hoặc những người khác đến thăm những người cần phải ở trong nhà.
• Đeo khẩu trang y tế vừa vặn khi tiếp xúc gần với những người khác khi ở nhà.
• Không để người khác chạm vào da của quý vị, nhất là những vùng phát ban. Cân nhắc đeo găng tay dùng một lần nếu quý vị có các vết thương tổn ở bàn tay và khi quý vị sống với những người khác.
• Ở nhà, trừ khi cần được chăm sóc y tế. Nếu quý vị có cuộc thăm khám y thế, gọi cho văn phòng trước khi quý vị đến để xem họ có thủ tục đặc biệt nào cho quý vị để thực hiện theo hay không.
• Che các vết thương tổn và giữ cho đến khi các vết phát ban khỏi, bong tróc hết các vảy da và vùng dưới da lành lại.
• Không dùng chung giường, khăn tắm, bát đĩa hoặc đồ dùng.
• Rửa tay thường xuyên với xà phòng và nước hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh tay chứa cồn, nhất là trước khi ăn hoặc chạm vào mặt của quý vị hoặc sau khi quý vị sử dụng nhà vệ sinh.
• Giặt riêng quần áo và rửa riêng bát đĩa của quý vị.
• Thường xuyên làm sạch và khử trùng các bề mặt và vật dụng hay tiếp xúc.
• Để người khác chăm sóc các động vật (động vật có vú) như thú nuôi và động vật chăn nuôi.
• Tránh sử dụng kính áp tròng để ngăn chặn sự nhiễm trùng không chủ ý của mắt.
• Tránh bóc lớp vảy chỗ phát ban trên cơ thể của quý vị.
• Không sử dụng các phương tiện thương mại (máy bay, xe buýt, tàu hoả/đường sắt nhẹ, xe taxi, các dịch vụ dùng chung xe).
• Không hôn, ôm, động chạm, ngủ hoặc quan hệ tình dục với người khác.

Nếu quý vị bị nhiễm mpox và đang phải chịu cơn đau nghiêm trọng hoặc có khả năng trở bệnh nặng, quý vị có thể cần điều trị kháng vi-rút. Để nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ của quý vị gọi cho sở y tế địa phương để biết thêm thông tin.

Nếu quý vị đã xuất hiện các triệu chứng của mpox, khuyến cáo không được tiêm vắc-xin mpox. Hỏi nhà cung cấp của quý vị về việc điều trị kháng vi-rút. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.

Nguyên nhân của mpox là gì? mpox lây cho con người bằng cách?

mpox được khám phá vào năm 1958 khi 2 đợt bệnh giống thuỷ đậu bùng phát trong các đàn khỉ được nuôi giữ phục vụ cho nghiên cứu. Ca nhiễm ở người đầu tiên được ghi nhận vào năm 1970.

Mặc dù được đặt tên là “bệnh đậu mùa khỉ”, nguồn gốc của căn bệnh này vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, các loài gặm nhấm Châu Phi và động vật linh trưởng không phải người (như khỉ) có thể mang vi-rút gây bệnh và lây nhiễm sang người.

Chúng ta đang ghi nhận hiện tại có nhiều ca mắc mpox với nhiều nguyên do khác nhau.

• Nguyên do chính là chúng ta không còn tiêm vắc-xin phòng bệnh đậu mùa nữa. Vắc-xin phòng bệnh đậu mùa cũng bảo vệ chúng ta khỏi mpox. 
• Một số ca mắc mpox trước đó có thể bị chẩn đoán nhầm là bệnh đậu mùa, vì vậy chúng ta ghi nhận hiện tại có nhiều ca nhiễm một phần là nhờ có nhiều xét nghiệm chính xác hơn. 
• Trên toàn thế giới, các ca mắc mpox hiện tại thường liên quan đến du lịch nước ngoài hoặc phơi nhiễm với động vật nhập khẩu, phổ biến hiện nay hơn trong quá khứ.

Động vật, nhất là vật nuôi có bị mắc mpox không?

Động vật có vú có thể mắc mpox. Đây là cách để ngăn chặn lây lan vi-rút từ động vật.

mpox có gây tử vong không?

May mắn rằng các ca nhiễm mpox được xác định trong đợt bùng phát năm 2022 hiếm có ca tử vong.

• Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, trẻ em dưới 8 tuổi, người có tiền sử bệnh chàm và những người đang mang thai hoặc cho con bú có thể bị bệnh nặng hoặc tử vong.
• Mặc dù mpox hiếm khi gây tử vong, nhưng các triệu chứng của bệnh có thể cực kỳ đau đớn và mọi người có thể bị sẹo vĩnh viễn do phát ban.
• Trong đợt bùng phát gần đây, có một ca tử vong ở Hoa Kỳ. Một số ít ca tử vong ở các nước khác.

Nếu quý vị mắc mpox, quý vị cần phải ở nhà hay đến bệnh viện?

Nếu quý vị nghi ngờ mình mắc mpox, cách ly bản thân với những người khác ở phòng riêng nếu có sẵn và lập tức thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ. Hỏi họ xem quý vị cần đến văn phòng y tế hay bệnh viện. Điều quan trọng là phải gọi ngay khi quý vị nghĩ rằng mình có các triệu chứng của bệnh vì các phương pháp điều trị kháng vi-rút có thể có sẵn cho những người có nguy cơ cao bị bệnh nặng. Nếu quý vị đã bị phơi nhiễm và chưa có các triệu chứng, quý vị có thể tiêm vắc-xin. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.

Nhóm nào có nhiều nguy cơ lây nhiễm nặng hơn?

Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, trẻ em dưới 8 tuổi, người có tiền sử bệnh chàm và những người đang mang thai hoặc cho con bú có thể bị bệnh nặng hoặc tử vong.

Nếu quý vị đã tiêm vắc-xin phòng bệnh đậu mùa trước đó, quý vị có thể có ít nguy cơ mắc mpox. Tuy nhiên, vắc-xin không thể có tác dụng suốt đời. Trong đợt bùng phát mpox năm 2003 và đợt bùng phát mpox hiện tại, một số người bị nhiễm mpox đã được tiêm phòng bệnh đậu mùa trước đó hàng chục năm.

Trong thời gian ứng phó với đợt bùng phát dịch mpox này, vắc-xin và các biện pháp y tế khác nên được cung cấp cho những người đủ điều kiện đã được tiêm phòng bệnh đậu mùa trước đó.

Đâu là một số ví dụ về vết phát ban do mpox?

Các vết thương tổn (vết sưng) do mpox thường là nốt mụn có chấm phía trên vết thương tổn. Nếu quý vị có các vết phát ban mới hoặc không rõ nguyên nhân mà quý vị nghĩ rằng mình có thể đã tiếp xúc gần, tiếp xúc qua da với người nhiễm mpox trong vòng 21 ngày qua, hãy thông báo với nhà cung cấp y tế của quý vị để xem liệu mình có cần phải xét nghiệm hay không. Nếu quý vị không có nhà cung cấp, hãy tìm một nhà cung cấp cho mình tại đây.