Sa’a ja kandija ji sa’a jiyo tu’un tu’ún

¡Kuu kandija ní ja sa'a va'a vacuna COVID-19!

Ñati ndi'i nda ñayiví ka kúni ji ja ka ni vacuna COVID-19 maa ji vese saa, sanaa kúni ji ni'in ka ji tu'un siki nasa kani vacuna. Iyo va'a ja jani ini ji sukua. Ndi'i nda yo'o kuu ja kuni ni'in in tu'un nda ja kuu kandija yo vi'i ka tú in tatan kuu.

Tágua kuu kandija yo jiniñu'un ja ndukú yo tu'un ndaa. Chindeé ní nda ta'an ní ji ñayiví jini ní ja kuni ji nde in kuu tu'un nda siki vacuna COVID-19.

 

Kuu chindeé ní ji ja na kandija ji tágua kani vacuna ji. Kuu sa'a ni su'va:

  • Xinañu'un kunini ní ja jani ini ta'an ní axi ñayiví ja jini ní. Kuatiñu ní tutu ya'a Tutu ja ka'an siki nasa ka'an yo siki vacuna (vachi ni nuu yu'u Inglés) tágua ni'in ní tu'un siki nasa ka'an ní siki nda vacuna.
  • Xndikó ní tu'un jikatu'un ji. Tú nduu jini ní naguá kachi ní, kuu kachi ní nuu ji ja na ka'an ji jín nda ñayiví ja je'e tatan nuu ji.
  • Tú ja ni jani ini ní ja kani vacuna ní, kachi ní nuu sava ka ñayiví naku ni sa'a ní. Nú sa'a ní sukua kiji ka ini ta'an ní axi nda ñayiví ini ñuu ní ja suni kani ji vacuna maa ji.

Kuu skanda ní ini ñayiví ja iyo ñati nuu ji jín nda tu'un ja ka'an ní ji ja sa'a ní. Kunde'e ní nda tu'un ya'a siki nasa ka'an yo jín ta'an yo ji nda ñayiví jini yo siki vacuna COVID-19 (vachi ni nuu yu'u Inglés).

Kunde'e ní nda tu'un ya'a siki vacuna de sa'a ní ja mani ini skutenuu ní. Yoso ji nuu yoso nda tu'un ja ndikú ka ñayiví.

Satiñu va'a ji nduu naguá sa'a

Nakú kanuu ja kani vacuna COVID-19 maa sa axi nduu.

Ja kachi maa ní kuu tú kani vacuna COVID-19 ní, vese saa ka kúni sa ja ndi'i ñayiví kani ji vacuna maa ji tágua sukua kuu jekani yo kue'e. Víjin ka kuu ja kutenuu kue'e COVID-19 tú kua'a ñayiví ja ni kutatan va'a ni siki ja ni kani ji vacuna maa ji axi siki ja ni ndo'o ji kue'e. Tú kua'a ka ñayiví kani ji vacuna maa ji jaku ka ñayiví kundo'o ji kue'e.

Nda ñayiví ja ncha'a kani ji vacuna maa ji kuu kundo'o ji kue'e de kuu skuikin inka ñayiví. Sava nda ñayiví nduu kuu ja kani vacuna maa ji siki ja sukua kachi tee tatan ya'a sa'a ja ka'a ka kundo'o ji kue'e COVID-19. Tú ncha'a kani ní vacuna maa ní, ka'a tuni ka ja kundo'o ní kue'e de ki'in ní in hospital axi kuú ní siki in nda kue'e COVID-19 (vachi ni nuu yu'u Inglés). Ja kani ní vacuna maa ní ma sú vachi maa ní jito ní chi suni ta'an ní, ñayiví ja ndee ñati nuu ndee ní ji ñayiví ñuu ní.

Nakú kani sa vacuna COVID-19 maa sa tú kua'a ñayiví kaku ji nuu kue'e.

Kua'a nda ñayiví ja ndo'o ji COVID-19 nduu ndo'o xeen ji. Vese saa, nduu jini va'a yo nasa sa'a virus ya'a jín yo'o, ji ka jini sa ja nde ni in nda kue'e COVID-19 kuu kuikin ji ní de sanaa xeen sa'a ji. Iyo sava ñayiví ja kuu kundo'o xeen ji kue'e axi kuu ji sa'a COVID-19, vese kuu ji in ñayiví kuachí ja nduu na inka kue'e ndo'o. Sava ka ji, ja nani ji “ñayiví ja ndo'o na'an kue'e COVID” kuu kundo'o ji kue'e ya'a nuu ke'en yoo de ya'a sa'a nduu iyo va'a ji. Suni nduu jini yo nasa sa'a kue'e COVID-19 jín yo'o ichi nuu siki ja kuu ji in virus jáá. Ja kani yo vacuna maa yo kuu ja va'a ka ja koto yo maa yo nuu virus.

A ndaa ja satiñu va'a ji nduu naguá sa'a nda vacuna.

Saa, satiñu va'a ji nduu naguá sa'a nda vacuna COVID-19. Nda científico ni sa'a tuni de prueba jín nda vacuna ya'a jín kua'a tuni ñayiví. Ni sa'a nda vacuna ya'a tanu jikan U.S. Food and Drug Administration (FDA, Ve'e nuu jito tatan ji ja yaji yo ja iyo nuu ñuu Estados Unidos) tágua koo va'a ji nduu naguá sa'a ji, ji tágua kee va'a ji de sukua kuu kuatiñu ñama yo tú jiniñu'un. Ni jini ja va'a ji ja kani ñayiví tágua ma kundo'o ji COVID-19. Nde kivi saa, nda vacuna ya'a kani ji nuu kua'a tuni nda ñayiví.

A va'a ni'in tiñu vacuna ya'a nuu se'e sa.

Kuu. Vacuna Pfizer ja ni jitotuni ji kua'a tuni suchí kuachi de ni jini ja va'a ni'in tiñu. Suni va'a tuni satiñu – ni in nda suchí kuachi ja ni kani vacuna nduu ni ndo'o ji COVID-19. Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Ve'e nuu jito ji ja kachi nasa sa'a jín nda kue'e) kachi ji ja iyo va'a nda vacuna COVID-19 tágua kani ndi'i nda ñayiví ja iyo ji 6 yoo kuiya axi vi'i ka (vachi nuu yu'u Inglés).

Nasa kuu kandija sa ja iyo va'a nda vacuna ya'a.

Tágua kuu koo va’a nda vacuna COVID-19, nda Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Ve’e nuu jito ji jekani nda kue’e) ni sa’a ji ja va’a ka satiñu ini ñuu tágua kuni ja satiñu va’a nda vacuna. Siki ñukua kuu ja, nda ñayiví ja jito ji siki nasa satiñu nda vacuna ya’a kuni de tú iyo in nuu nduu satiñu va’a vacuna COVID-19.

A kundo'o sa COVID-19 siki ja kani sa vacuna COVID-19 maa sa.

Nduu, ma kundo'o ní COVID-19 siki ja kani ní vacuna maa ní. Nda vacuna COVID-19 nduu ndíso ji virus kue'e COVID-19.

A jiniñu'un kani sa vacuna maa sa tú ja ni ndo'o sa COVID-19.

Saa, jiniñu'un ja kani ní vacuna maa ní vese ja ni ndo'o ní COVID-19. Nda tu'un ja jini sa kuu ja tú ja ni ya'a 90 kivi ja ni ndo'o ní COVID-19 ma kuikin ka ji ní. Ñukua kúni ka'an ja ma kundo'o ní COVID-19 (siki ja yiki kuñu ní ja ni kutu'va ji sasa'an ji maa ji) nuu jaku ni yoo. Vese saa nduu jini sa nasaa yoo kuu sukua. Kuu ni'in ka ní tu'un siki nakú kanuu ja kani ní vacuna COVID-19 maa ní (vachi ni nuu yu'u Inglés).

Naku síin kuu ja kani yo vacuna maa yo jín ja koo ndakui maa yiki kuñu yo

Ja koo ndakui maa yiki kuñu yo nuu in kue’e jito ji yo’o in nunuu tágua ma kundo’o yo inka jichi kue’e ya’a, vese saa kánuu ja nuku’un ini yo ja nú ni ke’en kue’e yo’o de nduu ni kani vacuna yo’o kuu kundo’o xeen yo kue’e, de kuu ki’in yo hospital axi nde kuu yo. Iyo nda ja sava ñayiví yiki kuñu ji tava anticuerpo nú ni ndo’o ji COVID-19, vese saa iyo ñayiví ja nduu ndo’o ji sukua. Vese yiki kuñu sava ñayiví kundakui ji nú ni ndo’o ji kue’e, nduu jini yo nanaa tiempo kuu ja kundeé, koto axi na nuu kue’e jáá kuu ja kundeé.

Siki ja ma kuu kachi yo nú ni kundakui maa yiki kuñu yo ma kundo’o ka yo kue’e COVID-19, kánuu ja kani yo vacuna maa yo tágua koto va’a ka yo maa yo, de sukua ma skutenuu yo kue’e SARS-COV-2, nda kue’e ja sa’a kue’e ya’a axi ja jikin ji yo’o ichi nuu.

Nasa koto ní maa ní tágua koo se'e ní

A kuu koo se'e sa tú kani sa vacuna COVID-19 saán.

Kuu. Jaku'un ini sa siki ja ndi'vi ini ní tpu koo se'e ní ji ja siki nda vacuna. Ya'a kuu ja jini sa: nda vacuna nduu sa'a ji ja ma koo se'e ní axi ja ma nukuñi tiza ní. Ta tatan vacuna kivi nuu yiki kuñu ní, ka satiñu ji jín yiki kuñu ní tágua ste'en ji nasa koto ji maa ji nuu coronavirus. Tiñu ya'a nduu sa'a ji ja ma kuu koo se'e ní.

American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG, Ve'e skua'a nda ñayiví ja jito ña'an ñu'un se'e nuu ñuu Estados Unidos) kachi ji na nani ñayiví ja kuu ini ji koo se'e ji ichi nuu axi ja ñu'un se'e ji axi ja skaxin ji se'e ji kuu kani ji vacuna COVID-19 maa ji. Kua'a tuni nda ñayiví ja ni kani ji vacuna COVID-19 maa ji ka iyo se'e ji de va'a na'an suchí luli.

Tágua ni’in ní ka tu’un siki nasa kani vacuna COVID-19 nda ñayiví ja ñu’un se’e axi ja skaxin ji se’e ji, kunde’e ní nuu nda tu’un jéé ja iyo nuu página In Vacuna, Uu Ñayiví.

A va'a ni'in tiñu nda vacuna ya'a nuu nda ña'an ñu'un se'e.

Saa, kuu kani vacuna ní vese ñu'un se'e ní, de suni American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG) (vachi ni nuu yu'u Inglés) kachi ja kuu kani vacuna nda ñayiví ja ñu'un se'e. Nda vacuna COVID-19 nduu sa'a ji ja nuu se'e ní, ja kundo'o ji kue'e, ja ma kaku va'a ji axi ja ma kuu jiku'un chijin ní.

Tágua ni’in ní ka tu’un siki nasa kani vacuna COVID-19 nda ñayiví ja ñu’un se’e axi ja skaxin ji se’e ji, kunde’e ní nuu nda tu’un jéé ja iyo nuu página In Vacuna, Uu Ñayiví.

A va'a vacuna ya'a nuu nda ñayiví ja skaxin se'e.

Saa, kuu kaní ni vacuna maa ní tú skaxin ní se'e ní. Nduu jiniñu'un ja kandee ní ndoso se'e ní tú kúni ní ja kani vacuna ní. Nda tu'un xinañu'un ja ni jini kuu ja tú ni kani ní vacuna maa ní, suni se'e ní suni ni'in ji tatan ya'a ya jaxin ji xikui ní. Jiniñu'un ja kuni ka sa nasa satiñu tatan ya'a, de tú ni kee ja sukua kuu, se'e ní suni ma kuikin COVID-19.

Ka'vi ní ka tu'un nuu Vacuna COVID-19 jito ji nda ña'an iyo se'e ji nda ñee ña (vachi ni nuu yu'u Inglés).

A sama vacuna kivi nuu yoo sa.

Iyo sava ña'an ja ndo'o ji sukua tú ni kani vacuna ji, vese saa nduu jini tú na'an kuu sukua axi tú kua'a ichi nuu de sama tágua nduu tanu ni kuu. Nda kivi ja nuu yoo in ña'an kuu sama ji siki nani tiñu nde siki ja tátu ña.

Ja yi'i nuu tatan

Naguá ñu'un nuu nda vacuna.

Sanaa ni'in ní tu'un ja nduu ndaa axi ka'vi nuu ní internet ja yi'i tatan ja nduu iyo va'a. Nda tu'un ñukua vachi tu'un tu'ún kuu. Nda ja yi'i nuu nda vacuna COVID-19 (vachi ni nuu yu'u Inglés) kuu ja yi'i nuu ndaká ka vacuna. Nda vacuna ja yi'i ARNm axi adenovirus ji nda ka tanu kuu xe'en, ñii ji azucar ja jito ji tatan kanuu ka, sa'a ja va'a ka satiñu ji nuu yiki kuñu ji ja koto ji tatan iini kenda ji nuu ki'in ji axi suni tú jiniñu'un tava'a ji.

Vacuna Novavax COVID-19 kuu ji in vacuna ja ja yi’i subunidad nda protína nuu ji de kita’an ji jín inka tatan, suni ñu’un xe’en jín azúcar nuu ji tágua chindeé ji ja vacuna va’a ka satiñu nuu yiki kuñu ní. Vacuna ya’a nduu jatiñu ji ARNm.

Kunde'e ní nde kuu nda ja yi'i nuu Pfizer (vachi ni nuu yu'u Inglés), Moderna (vachi ni nuu yu'u Inglés), Novavax (vachi ni nuu yu’u Inglés), ji Johnson & Johnson (vachi ni nuu yu'u Inglés) nuu tutu ja kachi naguá yi'i.

A yi'i nda célula in ñee nuu vacuna Johnson & Johnson.

Vacuna COVID-19 Johnson & Johnson ni sa'a ji jín tanu sa'a sava ka nda vacuna. Nduu ni sa'a jín nda célula ñee. Sava nda vacuna ya'a sa'a ji ini in laboratorio ja ni nasa in célula in ñee ja ni nuu ji ke'en kuiya ichi yata ñati 35 kuiya. Nde kivi saa, nda célula ja jatiñu jín nda vacuna ya'a ka iyo ji ini laboratorio. Nduu jatiñu ka nda célula ñee tágua sa'a nda vacuna ya'a. Ya'a kuu in tu'un jáá nuu sava nda ñayiví. Vese saa, nda vacuna ja kutatan varicela, rubérola ji hepatitis A sa'a ji sukua.

A yi'i in microchip nuu nda vacuna.

Nduu, nduu yi'i in microchip nuu nda vacuna axi inka kaa ja kachi ndenu iyo ní. Vachi ni yi'i in tatan ja chindeé nuu yiki kuñu ní ja kanaa ji jín kue'e COVID-19, tanu kuu xe'en, ñii, ji azucar.

A sa'a vacuna COVID-19 ja tiín imán saán.

Nduu, ma tiín in imán ní tú kani ni vacuna COVID-19 maa ní. Nuu nda vacuna nuu yi'i in ja sa'a ja tiín imán ní, axi inka kaa nuu ji. Kuu kunde'e ní nde kuu nda ja yi'i nuu Pfizer (vachi ni nuu yu'u Inglés), Moderna (vachi ni nuu yu'u Inglés), ji Johnson & Johnson (vachi ni nuu yu'u Inglés) nuu tutu ja kachi naguá yi'i tágua ni'in ka ní tu'un

Inka ka tu'un ja ste'en siki nasa koto yo maa yo

A kuu nduyuu ñiñi sa siki ja kani vacuna saán.

Vijin tuni kuu ja kundo'o ní sukua ja nduyuu niñi ní. Nda ñayiví ja ni nduyuu niñi ji siki ja ni kani vacuna Johnson & Johnson jaku ni kuu tú skani ta'an y ji ndi'i ji ja ni kani vacuna de nduu ni nduyuu niñi ji. Tú skani ta'an yo sa ndo'o ka sukua nda ñayiví ja ji'i ji tatan tágua ma koo se'e ji, tanu kuu kua'a tuni nda ña'an ji'i nda ña tatan ya'a kivi ji kivi. Nadukú ka ni tu'u siki ja nduu jaku'un ini ni nuu nda tatan ja sa'a ja ma koo se'e ji vacuna COVID-19 Johnson & Johnson ji kua'a ka (vachi ni nuu yu'u Inglés).

Ka'an ní jín ñayiví ja taji tatan nuu ní tágu kuni ní naguá kuu. Nda ñayiví ja ni nduyuu ka niñi ta ni kani vacuna Johnson & Johnson ni kuu nda ña'an ja ncha'a kenda 50 ña. Tú kuu ní in ñayiví ja iyo 18 nde 50 kuiya, jiniñu'un kuni ní ja ja sanaa nduyuu niñi ní, de sanaa sa'a ja kuu ní. Nda ja ni nduyuu niñi ni kuu nda ñayiví ja ni kani vacuna COVID-19 Johnson & Johnson, ma sú nda vacuna Pfizer axi Moderna. Tú nduu kúni ní ja kani vacuna Johnson & Johnson maa ní kakan ní nda vacuna Moderna axi Pfizer nuu ñayiví taji tatan.

A jiniñu'un kundi'vi ini sa nuu kue'e miocarditis axi pericarditis.

Nda ja ni ndo'o miocarditis (kue'e ja neñu anu) ji pericarditis (kue'e ja neñu kuñu anu) ta ni kani nda vacuna COVID-19 jaku kuiti ji ni kuu. Vachi ni jaku tuni nda ñayiví kuu ja kundo'o ji sukua tu ni kani vacuna ji. Nda ñayiví ja ndo'o sukua kuu, nda suchí kuachi axi nda ñayiví ja ncha'a kuña'nu kuiti ji, tú sa'a suku ndo'o ji nduu sa'a xeen, de nda ñayiví ja ndo'o sukua ñama nduva'a ji tu ni ji'i tatan. Sa ndo'o ka nda ñayiví ja ndo'o ji kue'e COVID-19 nda kue'e myocarditis axi pericarditis.

Nde 30 julio kuiya 2021 iyo tu'un ja ñati 1500 ji ndo'o sukua Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS, Nuu tetiñu tu'un nasa sa'a nda vacuna), kachi ja vachi ni 699 ni nda ñayiví ni ndo'o ji suku nuu ñuu Estados Unidos (vachi ni nuu yu'u Inglés) de ñati vi'i ka 177 millon nda ñayiví kuu ja ni kani in vacuna COVID-19 ji.

Ka'an ní jín doctor ní tágua kuni ní nagua kuu. Tú naguá ndo'o ni ja ni kani vacuna ní, chu'un ní tu'un nuu VAERS (vachi ni nuu yu'u Inglés).

Ka'vi ní ka tu'un nuu miocarditis ji pericarditis ta ja ni kani vacuna COVID-19 (vachi ni nuu yu'u Inglés).

A kuu kani vacuna sa'an tú ndo'o sa inka kue'e ja xeen sa'a.

Ñati ndi'i nda ñayí ja ndo'o ji inka kue'e ja xeen sa'a kuu ni'in ji vacuna COVID-19: Kachi ní nuu ñayiví ja taji tatan nuu ní na kue'e kuu ja ndo'o ní. Nda kue'e ja ndo'o ní kuu sa'a ja xeen ka kundo'o ní kue'e COVID-19, siki ñukua kuu ja kanuu ka ja kani vacuna maa ní tágua ma kundo'o ní kue'e.

Nda ñayiví ya'a kuu ja kuu ni'in ji vacuna COVID-19.

  • Nda ñayiví ja ndo'o ji VIH axi ja nduu ni ndakui yiki kuñu ji.
  • Nda ñayiví ja nduu tiñu yiki kuñu ji nuu kue'e.
  • Nda ñayivi ja ni ndo'o ji kuee ja nani Guillain-Barré syndrome (GBS, kue'e ja yiki kuñu maa ñayiví nduu tiñu ji ja koto ji maa ji).
  • Nda ñayiví ja ñati ni ndo'o ji parálisis Bell.

Tú ja ni ndo'o ní ichi yata axi jani ini ní ja ma ta'an nuu yiki kuñu ní in tatan ja yi'i nuu nda vacuna, kuu ka'vi ní nuu Nda vacuna COVID-19 ji nda ñayiví ja ndo'o inka kue'e axi ja nduu ta'an tatan ji (vachi ni nuu yu'u ingés). Kue'e anafilaxia ta ja ni kani vacuna COVID-19 (vachi ni nuu yu'u Inglés) jaku ji ni ndo'o kuu kachi yo ja 2 axi 5 ni ji nuu in millon ñayiví ndo'o suku nuu ñuu Estados Unidos.

Tu'un ya'a (vachi ni nuu yu'u inglés) iyo ji ja chindee ji nuu nda ñayiví ja ka'an ichi siki tu'un ya'a tágua kani va'a ini ji de sukua kani ji vacuna COVID-19 maa ji.

A sama vacuna ya'a ADN sa.

Nduu, nda vacuna COVID-19 nduu sama ji ADN nda ñayiví. Ja sa'a nda vacuna kuu ja ste'en ji nuu yiki kuñu yo tágua kuu koto ji maa ji nuu virus COVID-19. Nda vacuna ya'a nduu kivi ji nde ini célula yo nuu ñu'un ADN. Vese saa, nda vacuna ka ste'en ji nuu yiki kuñu yo nasa koto ji maa ji. Kua'a ka tu'un siki nda vacuna COVID-19 ARNm (vachi ni nuu yu'u Ingés) ji​ vector viral (vachi ni nuu yu'u Ingés).

Tú ni ya'a tiempo a iyo in ja nduu sa'a va'a vacuna.

Iyo kua'a tuni tu'un nuu yo siki nda vacuna COVID-19 ji siki nda kue'e. De nda tu'un ya'a kachi ja, nda científico kachi de ja nda vacuna ya'a nduu nagua sa'a ji. Ñati ndi'i ja ni sa'a vacuna COVID-19 nduu ni sa'a xeen, tanu kuu ja kuita ji ja jatu nuu kani tatan, de ñama tuni ya'a ji. De ta sa'a xeen ji ma sú in ja kuu ndikivi kuu.

Tú naguá sa'a ji ja nduu iyo va'a ñama tuu ji nuu una semana ja ni kani vacuna. Siki ñukua ku ja nda ñayví ja ni tava vacuna ni ndetu de una semana nuu ja ni sa'a de nda prueba ya'a tágua kuu kakan de tu'un nú kuu kuatiñu de nuu Food and Drug Administration (FDA, Ve'e nuu jito tatan ji ja yaji yo) ja iyo nuu ñuu Estados Unidos. Nda ñayiví tu'va suni ka jito tuni ka de nda vacuna COVID-19 tágua kuni de ja su iyo va'a. FDA ka jito tuni ji tágua kuni ji tú sanaa kee ja nduu iyo va'a axi tu sa'a xeen.