E fautuaina e le Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Nofoaga 'Autū o le Puleaina ma Puipuiga o Fa'ama'i) (na'o le Igilisi) le tatau ona faia o tui puipui fa'afou 2024-2025 COVID-19 mo tamaiti uma ta'i 6 masina ma sili atu.
O i latou ua fa'afouina a latou tui puipui, e maulalo tulaga e ono aafia ai i ma'i tugā, taofia i falema'i, pe maliliu ona o le COVID-19 nai lo tagata e le'i faia tui puipui pe le'i mae'a tui sa fautuaina e le CDC mo i latou.
Oketopa 23, 2024 - Ua fautuaina e le Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Nofoaga 'Autū o le Puleaina ma Puipuiga o Fa'ama'i) tagata matutua e 65 tausaga ma sili atu fa'apea ma i latou e feololo ma matuā vaivai puipuiga fa'alenatura o le tino ina ia faia ni tui puipui fa'aopoopo ma tui fa'afouina 2024-2025 o le COVID-19. O fautuaga ua fa'ailoa ai le fa'ateteleina o le ogaoga ma le tugā o aafiaga o tagata matutua i fa'ama'i o le COVID-19, fa'apea ai ma fa'amaumauga o loo maua i aogā o vailaau o tui puipui.
O le tele o tamaiti ma tagata matutua e ta'i 5-64 tausaga le matutua ma sili atu e na'o le ta'itasi tui fa'afou 2024-2025 e mana'omia ona fai.
- O tagata matutua uma ta'i 65 tausaga ma sili atu e tatau ona faia ni tui se 2 o soo se tui puipui fa'afou 2024-2025 o le COVID-19 pe tusa o le ta'i 6 masina e va ai. Afai e mana'omia, e mafai ona faia tui ta'i lua pe a mavae masina e 2 talu ona mae'a tui muamua 2024-2025 o le COVID-19.
- O tamaiti e ta'i 6 masina ma sili atu e feololo pe matuā vaivai puipuiga o le tino e tatau ona faia ni tui se 2 o tui puipui 2024-2025 o le COVID-19 pe tusa o le ta'i 6 masina e va ai. A'oa'o atili e fa'atatau i le faia o tui puipui o i latou e vaivai puipuiga o le tino iinei.
- Tui puipui o le mRNA
- O loo maua tui puipui o le Moderna 2024-2025 COVID-19 - mo tamaiti uma ta'i 6 masina ma sili atu.
- O loo maua tui puipui o le Pfizer 2024-2025 COVID-19 - mo tamaiti uma ta'i 6 masina ma sili atu.
- Vaega ninii o polotini mo vailaau o tui puipui
- O loo maua tui puipui o le Novavax 2024-2025 COVID-19 - mo tamaiti uma ta'i 12 masina ma sili atu.
E le'o iai se fautuaga mo soo se tui puipui o le COVID-19 mo se isi tui pe afai e sili atu ma le tasi le tui fautuaina o loo maua ma talafeagai ma tausaga o tamaiti.
Siaki nisi o vaega nei o loo i lalo e sa'ili ai nisi fa'amatalaga i tui fautuaina o le COVID-19 mo oe ma lou aiga:
- Getting Vaccinated to Protect Against COVID-19 Illness - Samoan (wa.gov)
- COVID-19 Vaccine Reference Guide for children 6 months to 4 years old - Samoan (wa.gov)
- Protect Yourself Against Respiratory Illnesses - Samoan (wa.gov)
- Protect Yourself from Long COVID - Samoan (wa.gov)
O loo fa'afouina e le Washington State Department of Health (Matagaluega o le Soifua Maloloina i le Setete o Uosigitone) i le taimi nei uepesite ma fa'amaumauga ina ia ōgatasi ma le ta'iala fou o le CDC.
Fesili Maua Soo
- Aisea e tatau ai ona ou faia le Tui Puipui mo le KOVITI-19?
-
E tele auala e mafai ona puipuia ai oe e vailaau tui mo le KOVITI-19:
- E matuai faaitiitia e i latou le avanoa e te mai tigaina ai pe afai e maua oe i le KOVITI-19
- O le atoatoa ai ona faia o ou tui puipui e faaitiitia ai le avanoa e te taofia ai i le falemai ma e faaitiitia ai le lamatiaga e te maliu ai mai le KOVITI-19
- O le faia o tui puipui e faateleina ai le faitau numera o tagata i totonu o nuu ma afioaga ua malupuipuia, ma e faafaigata ai ona pepesi le faamai
- O loo faaauau pea suesuega o tagata atamamai e faatatau i le agavaa o le vailaau tui e puipui ai tagata mai le faapepesi atu o le vairasi i isi tagata.
O tagata e lei faia ni tui puipui e mafai pea ona maua ai i le vairasi ma faapepesi atu i isi tagata. O isi tagata e lē mafai ona fai tui puipui ona o mafuaaga faafomai, ma o le a atili ai ona latou iai i se tulaga lamatia e ono maua ai i le KOVITI-19. Afai e lei faia ni ou tui puipui, o le a maualuga atu le tulaga lamatia e te ono taofia ai i le falemai pe maliu ai ona o se ituaiga liuga o le vairasi KOVITI-19 (na o le Gagana Peretania). O le faia o tui puipui e fesoasoani e puipui ai oe ma lou aiga, tuaoi, ma nuu ma afioaga.
- O fea oute maua ai tui puipui?
-
Sa'ili se tui puipui i le poo le Vaccines.gov (na'o le Igilisi ma le fa'aSipaolo).
- E iai ni tau o tui puipui o le COVID-19?
-
E tusa ai ma isi tui puipui, o tui o le COVID-19 e kavaina i le tele o fuafuaga fa'ainisiua. O tui puipui o le COVID-19 o le a fa'aauau pea ona maua fua e tamaiti i le setete o Uosigitone se'ia aulia le 19 o latou tausaga e ala i le polokalame o le Childhood Vaccine Program (Tui puipui mo Tamaiti) (na'o le Igilisi). E iai foi polokalame mo tagata matutua e mafai ona fesoasoani e kavaina tau o le faia o a latou tui puipui pe afai e leai ni inisiua o le soifua maloloina pe e le'o aofia le totogiina o tui puipui i a latou fuafuaga fa'ainisiua. Afai o oe o se tagata ua sili ma le 19 ou tausaga ma e le'o iai sau inisiua pe e le kavaina e lau inisiua nisi vaega o ou togafitiga, e mafai ona e maua se tui puipui 2024-2025 COVID-19 i se tau maualalo e ala i se 'au'aunaga fa'atausi soifua o loo iai i totonu o le vaega o le Washington State Adult Vaccine Program (AVP, Polokalame mo Tui Puipui o Tagata Matutua) i le Setete o Uosigitone (na'o le Igilisi). E ono tuuina atu ia te oe e lau vaega o le AVP se tau ete totogiina o tui, peita'i e mafai ona e talosaga e aveese pe afai e le mafai ona e totogiina. E le mafai ona teenaina oe mai le maua ai o se tui o le COVID-19 mai se vaega o le AVP pe afai e le mafai ona e totogiina. E te maua 'au'aunaga fa'atausi soifua pe a e fa'aaogaina le ata fa'afanua o vaega o le AVP (na'o le Igilisi). E mafai ona e valaau i se tasi o vaega a le AVP e latalata ia te oe mo nis fa'amatalaga i oloa o loo maua fa'apea ma le fa'atulagana o aso mo a latou 'au'aunaga.
- E fa'apefea ona iloa ua fa'afouina uma o'u tui puipui o le COVID-19?
-
E iloa ua fa'afouina (na'o le Igilisi ma le fa'aSipaniolo) ou tui puipui o le COVID-19 pe afai sa faia sou tui i tui sili ona lata mai sa fautuaina e le CDC.
- O le a le mea e tupu pe a ou mai ina ua maea ona fai lo’u tui puipui mo le KOVITI-19?
-
E pei o isi tui puipui masani, o le tui puipui mo le KOVITI-19 e tele ona aliae aafiaga masani, e pei o le tiga o le ogalima, fiva, tiga le ulu, po o le faapalupe ina ua maea ona faia le tui puipui. O ni faailoga vaaia nei o loo galue le vailaau tui. Aoao atili e uiga i aafiaga e mafai ona maua ina ua uma ona fai se tui puipui mo le KOVITI-19.
Afai e te mai ina ua maea ona faia lou tui puipui, e tatau ona e lipotiina ni aafiaga lē manuia i le Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS, Polokalame mo le Lipotiina o Aafiaga Lē Manuia mai le Tui Puipui) (Na o le Gagana Peretania). O se “aafiaga lē manuia” o soo se faafitauli faasoifua maloloina po o se aafiaga e tupu ina ua maea ona faia le tui puipui. Mo nisi fa'amatalaga e fa'atatau i le Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS, Sisitema mo Lipoti o Aafiaga o Vailaau mo Tui puipui) ma le saogalemū o tui puipui, asiasi i le uepesite a le Department of Health (DOH, Matagaluega o le Soifua Maloloina) Saogalemū o Tui puipui (na'o le Igilisi ma le fa'aSipaniolo).
- E mafai ona fai lo’u tui puipui mo le KOVITI-19 i le taimi a o faatinoina o’u tui puipui masani?
-
Ioe. Na suia fautuaga a le Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP, Komiti Faufautua mo le Faatinoga o Tui Puipui) ia Me 12, 2021. O lea ua mafai ona fai lou tui puipui mo le KOVITI-19 faatasi ma isi ou tui puipui i le taimi e tasi.
E lē manaomia ona e faatulaga eseina le taimi e fai ai tui puipui e tatau ona fai mo le aoga (na o le Gagana Peretania) po o isi tui puipui fautuaina mo se tasi o lau fanau ia ese mai le taimi e fai ai tui puipui mo le KOVITI-19. O se taimi ua faatulagaina e fai ai le tui puipui mo le KOVITI-19 o se isi avanoa lea e fai uma ai loa tui puipui fautuaina mo se tasi o lau fanau.
- E mafai ona fai lo’u tui puipui mo le KOVITI-19 pe afai o lea ou te ma’itaga, pe o le tau foafoa se pepe?
-
Ioe, o loo atagia mai i faamaumauga e saogalemu le faia o tui puipui mo le KOVITI-19 i le vaitaimi o le ma’itaga. O loo fautuaina mai e le Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Ofisa Tutotonu mo le Vaaiga o le Pepesi o Faamai ma le Puipuia mai Faamai), American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG, Kolisi Amerika o Fomai Failele ma Fomai o Gasegase tau Tamaitai), Society for Maternal-Fetal Medicine (SMFM, Sosaiete mo Fofō tau Tamaitai Maitaga ma le Pepe a o Lei Fanau Mai) (na o le Gagana Peretania) le tui puipui mo le KOVITI-19 mo tagata o loo ma’itaga, o loo faasusu pepe, pe o loo tau foafoa se pepe. Ua faaalia mai e nisi suesuega afai ua fai ou tui puipui, e ono mauaina foi e lau pepe polōtini e tete’e atu ai i siama ma vairusi e puipuia ai mai le KOVITI-19 e ala mai i le vaitaimi a o ma’itaga ma faasusuina o ia. O tagata ma’itaga e lei faia tui puipui ae maua i le KOVITI-19 o loo maualuga ai le lamatiaga o le aafia ai i faaletonuga matuia e pei o le fanau ae lei oo i le taimi e tatau ona fanau ai pe fanau mai le pepe ua maliu. I se faaopoopoga, o tagata e maua i le KOVITI-19 a o ma’itaga e faateleina i le lua i le tolu taimi le lamatiaga e ono iu ai ona manaomia masini tau faaolaola ma le faaaogaina o se fagaau ina ia mafai ai ona mānava.
Mo nisi punaoa e uiga i le faia o tui puipui mo le KOVITI-19 a o maitaga pe faasusu se pepe, faamolemole vaai i faamatalaga e masani ona faafouina i le upega tafailagi o le Tasi le Tui, Lua Ola.
- E mafai e tagata e i lalo mai o le 18 Tausaga le matutua ona faia le tui puipui?
-
I le taimi nei, o tui puipui o le Pfizer-BioNTech (Pfizer) ma tui fa'amaketi o le Moderna COVID-19 ua fa'atagaina mo tamaiti e 6 masina le matutua ma sili atu. O le tui Novavax e avanoa mo tagata e 12 tausaga ma matutua atu i lalo o le Fa'atagaina o Fa'alavelave Fa'afuase'i (EUA).
O tupulaga talavou e laitiiti ma le 17 tausaga le matutua e ono manaomia le maliega mai se matua po o se tausi (na o le Gagana Peretania) faatoa mafai ai ona fai le tui puipui, sei vagana ua faasaolotoina i latou i lalo o le tulafono.
Siaki i le fale fomai e fai ai tui puipui e uiga i o latou aiaiga e faatatau i le faaalia o se faamaoniga o le maliega a se matua po o le faasaolotoina i lalo o le tulafono.
- Aisea e tatau ai ona ou popole mo lau fanau i maua i le KOVITI-19?
-
Talu ona amata lenei faama'i pepesi i le lalolagi, e ova ma le 15 miliona tamaiti i totonu o le Iunaite Setete ua maua i le KOVITI-19. O siama eseese fou o le COVID-19 o loo afua ai le tele o aafiaga i siama ma fa'ata'otolia ai i falema'i i totonu o le Iunaite Setete.
E ui o le KOVITI-19 e masani ona vaivai i tamaiti nai lo tagata matutua, e mafai lava ona mamai tamaiti ma faasalalau atu i uo ma aiga o loo vaivai puipuiga faalenatura o le tino pe vaivai i isi auala. O le afa o tamaiti maliliu i le COVID-19 e lipotia mai i totonu o le Iunaite Setete o tamaiti e leai ni ma'i tumau e maua ai pe fa'aletonu o latou soifua maloloina.
O tamaiti ua aafia i le KOVITI-19 e mafai ona atiae le "tauave le KOVITI-19 mo se taimi umi" po o faailoga faifai pea e masani ona aofia ai le puaoa o le faiai, vaivai, tiga o le ulu, niniva ma le le lava o le manava. O le faia o tui puipui o le auala silisili lea e mafai ai ona soifua maloloina ma saogalemu fanau.
O tamaiti ua aafia i le KOVITI-19 e ono sili ona lamatia Faamai Fulafula o le Tino ma Totoga (MIS-C) (na o le Gagana Peretania). O le MIS-C ose tulaga e mafai ona fulafula ai vaega eseese o le tino, e aofia ai le fatu, mama, fatugao, faiai, pau, mata, po o totoga o le manava. E ui lava e le o iloa po o le a le mafuaaga o le MIS-C, o le tele o tamaiti e maua i le MIS-C na maua i le KOVITI-19, po o le faatasi ma se tasi e maua i le KOVITI-19. O le MIS-C e mafai ona ogaoga, e oo lava i le oti, ae o le tele o tamaiti ua maua i lenei mai ua toe lelei i togafitiga faafomai.
- E fa'afefea ona tatou iloa e saogalemu ma aoga vailaau o tui puipui?
-
Ina ia mautinoa e saogalemu tui puipui o le COVID-19, ua fa'alauteleina ma fa'amalosiina e le Centers for Disease Control and Prevention (CDC, Nofoaga ‘Autū o le Puleaina ma Puipuiga o Fa’ama’i) le agavaa o le atunuu e mata'ituina ai le saogalemu o tui puipui. O lea la, ua mafai ai e tagata e popoto i mataupu e fa'atatau i le saogalemu o tui puipui ona mata'ituina ma iloa ni fa'afitauli e ono le vaaia i taimi o suesuega fa'afoma'i o tui puipui o le COVID-19.
- O a tulaga o ma'i e tuuina ai oe i se vaega e maualuga aafiaga mo ma'i tugā ona o le COVID-19?
-
O soo se tagata e tusa lava poo le a le matua e maua i gasegase o loo lisi atu i lalo e ono tugā ma ogaoga tulaga o gasegase e maua ai ona o le COVID-19. O tui puipui o le COVID-19 (ulua'i tui puipui ma tui fa'aopoopo) ma isi ālafua mo puipuiga o le COVID-19 e tāua tele, aemaise lava pe afai e te matua pe telei ni ou ma'i o iai pe iai fa'afitauli o le soifua maloloina o loo i le lisi lea. O lenei lisi e lē aofia ai ma isi tulaga talafeagai e ono tuua ai oe i se tulaga e maualuga le aafiaga o ma'i tugā ona o le COVID-19. A faapea e iai se tulaga o loo aafia ai oe e le’o ta'uaina atu, talanoa i lau tausi soifua maloloina poo sau foma'i i ni auala e mafai ai ona mata'ituina ma puipuia mai ai oe mai le COVID-19.
- Kanesa
- Fa'ama'i tumau o fatuga'o
- Fa'ama'i tumau o le ate
- Fa'ama'i tumau o le māmā
- Valevalematua ma isi aafiaga o neura o le tino
- Ma'i suka (ituaiga 1 pe 2)
- Down syndrome
- Ma’i fatu
- Faama’i o le HIV
- Vaivai puipuiga fa'alenatura o le tino (e ma'ima'ia ona o le vaivai o puipuiga o le tino)
- Aafiaga o le mafaufau
- Mamafa ma le tino puta
- Ma’itaga fafine
- Fa’ama’i sela pe e le lelei le toto
- Ulaula, i le taimi nei poo le taimi ua tuana’i
- Totoga malō poo ta'otoga o le fesuiaiga sela o le tino
- Pepē uaua o le tino pe fa'aletonu alatoto o le faiai lea e aafia ai le gasologa o le toto.
- Tulaga o le soona fa'aogaina le tatau o ni fualaau poo ni vailaau i ona tulaga le talafeagai • Fatafata vaivai
- Fa'amata e mana'omia e tagata e feololo pe matuā vaivai puipuiga o le tino se tusi mai le foma'i/talavai poo nisi pepa o fa'amaumuaga ina ia maua ai nei tui?
-
Leai, e mafai e tagata ta'ito'atasi ona fa'ailoa mai lava e ia ma faia uma ai tui i so'o se mea o lo'o fa'atinoina ai. O lenei mea o le a fesoasoani lea e fa'amautinoa ai e leai ni pa pupuni mo le maua ai e tagata lautele. Afai ei ai ni fesili a tagata e matuā aafia gofie e uiga i tulaga ma'oti o ō latou soifua malōlōina, e mafai ona latou fa'atalanoaina pe talafeagai le mauaina o se tui fa'aopoopo mo i latou ma latou tausi soifua malōlōina.
- E lei taliina iinei la’u fesili. E fa'afefea ona ou iloa atili?
-
O fesili lautele e mafai ona lafoina i le covid.vaccine@doh.wa.gov.
Punaoa mo vaega faapitoa e uiga i le KOVITI-19
- Tamaiti ma Tupulaga Talavou
-
- O a mea e tatau ona iloa e Matua/Matua tausi e uiga i le tui puipui mo fanau iti mo le KOVITI-19 (PDF)
- Fula o le fatu pe a maea le tuipuipui mo le KOVITI-19: O mea e Tatau ona Iloa e Matua ma Tupulaga Talavou (PDF)
- Faamatalaga o Tui Puipui mo Tamaiti ma Tupulaga Talavou (PDF) (na o le Gagana Peretania)
- O le faasusuina o pepe ma/po o Tagata Taitoatasi Maitaga
- Tagata Fai Malaga Mai ma Tagata Sulufai
-
- Taiala mo Talanoaga e Fausia ai le Talitonuga o Tagata Fai Malaga Mai ma Tagata Sulufai i Tui Puipui mo le KOVITI-19 (PDF) (na o le Gagana Peretania)
- Popolega Masani ma Mea Moni (PDF)
E mafai ona mauaina punaoa faapitoa faaopoopo mo nuu ma afioaga i le itulau o Avanoa Tutusa ma le Galulue Faatasi e uiga i Tui Puipui (na o le Gagana Peretania).
Fesili
- E lei taliina iinei la'u fesili. E faafefea ona ou iloa atili?
-
O fesili lautele e mafai ona lafoina i le covid.vaccine@doh.wa.gov.